Paviljoen de Oostvaarders in Almere op 13 maart. Buiten kabbelt het water, in de verte slentert een kudde runderen loom door het zonnige, nog frisse landschap. Vogels komen rustig aan weer in actie voor een nieuw broedseizoen. In het paviljoen de Oostvaarders schakelen bijna 50 praktijklab-deelnemers, verenigd in de leergemeenschap Samen Buurten, ook een versnelling terug en nemen deze middag tijd voor ontmoeting, bezinning en het delen van kennis en ervaringen. Thema deze middag is: ‘Verbinden; hoe doe je dat?’
Roel Wieringa en Nienke de Leeuw begeleiden vandaag de leergemeenschap Samen Buurten. Ze zijn vanuit Hogeschool Windesheim Almere/lectoraat Urban Innovation nauw betrokken bij de monitoring van het concept Samen Buurten, waaronder de ontwikkelingsvorm van de leergemeenschap. Roel doet dat als research fellow op het gebied van community building en Nienke als projectondersteuner. Roel: “Op deze bijeenkomsten leer je vooral van en met elkaar, en op weer een andere manier om professioneel samen te buurten. Deze dagen zijn er voor verdieping van brede kennis en het versterken van het netwerk van collega-community-builders. Samen reflecteren en leren wordt vaak vergeten, maar vormt een wezenlijk onderdeel van het concept Samen Buurten.” Naast het volgen van de leergemeenschap doen Roel en Nienke ook onderzoek naar vijf verschillende buurtinitiatieven.
Infotainment
De deelnemers leren deze middag dus van elkaar en evalueren tegelijkertijd hun ‘eigen’ buurtinitiatief door op drie momenten in het programma een werkblad in te vullen, voorafgaand aan een groepsgesprek. Deze werkvorm dient als reflectie op de eigen kennis en wensen ten aanzien van samen buurten in de praktijk.
Maar bovenal zijn deze halfjaarlijkse bijeenkomsten van de leergemeenschap gezellig en ontspannend: een mooie locatie, een gezamenlijk diner na afloop, en, vandaag, een muzikale energizer door singer songwriter en ‘reisgenoot’ Maarten van Veen, maken de leerbijeenkomsten iets om naar uit te zien. Top-infotainment kun je zeggen.
Grenzen
Roel leidt de eerste groepsgesprekken over verbindingservaringen in met een kort theoretisch kader van ‘verbinden’; in het Engels: boundary spanning, over de domeinen heen. Het gaat daarbij om het versterken, bruggen slaan en verbinden van sociaal kapitaal. Boundaries zijn in dit geval grenzen tussen verschillende typen kennis, perspectieven en culturele achtergronden. “Belangrijk is om deze grenzen te herkennen, ze bespreekbaar te maken en naar overeenkomsten te zoeken. Creëer vervolgens gedeelde momenten van ontmoeting en kom gezamenlijk tot een werkwijze die grenzen overstijgt.” Een vraag uit de zaal over hoe je tot een gelijkwaardige samenwerking komt met ongelijkwaardige partijen, bevestigt het belang van de eerste stap naar herkenning en bespreekbaar maken van grenzen, want “onbekend, maakt onbemind”. “De boundary spanners”, dat zijn jullie”, concludeert Roel en steekt de deelnemers een hart onder de riem door zijn respect te betuigen voor het mooie, maar vaak ingewikkelde werk van buurtverbinders, want er is immers altijd “nieuw gedoe”.
Hamer
Maarten van Veen zingt een ABCD-lied. (Asset Based Community Development): Bewoners voorop, vertrouw er maar op. Geef die hamer door. De kracht zit in kleine dingen. Ze maken een plan en ze doen wat er kan.
Inspirerende praktijkvoorbeelden
Na de theorie en uitgewisselde praktijkervaringen, presenteert Anke Dekkers het succesverhaal van ‘Ontmoetingspark Buiten!’; volgens de website: ‘Het leukste stukje Dronten’. Drie jaar geleden startte Anke haar droom in Dronten bij het aloude dierenpark waar door nieuwbouw van de stallen ruimte vrijkwam om te huren. Geïnspireerd door een dagbestedingsproject op camping de Amstelkade in Wilnis, zag Anke hier “een perfecte plek voor ontmoeting, en activiteiten” en begon met vrijwilligers aan de transformatie van een bestaand theehuis naar een “mini-buurthuis met maximale ambities”, gericht op onder meer eenzaamheid en armoede.
Vorig jaar besloot Anke nog meer te leren en zich te laten inspireren door zich aan te melden voor de Praktijklab Samen Buurten. Trots is ze over wat er nu allemaal gebeurt in en rond het theehuis. “We zijn laagdrempelig en het dierenpark versterkt de trek hiernaar toe.” Steeds meer organisaties melden zich voor activiteiten, maar dat moet dan na 17.00 uur, want voor Anke is de inloopfunctie vanaf 10 uur ’s ochtends ‘heilig’. Daarnaast zijn er diverse aanschuiftafels, onder meer voor jongeren en worden er thema-avonden georganiseerd. “Elke wijk zou zoiets moeten hebben”, zegt Anke. En vanuit haar eigen ervaring: “Het is mooi als het op een bestaand iets kan.” Mensen van jong tot oud waarderen de activiteiten op deze plek, die variëren van wandelgroepen, kinderfestivals tot opgroei-cafés. Achterover leunen doet Anke daarentegen nog niet. Er kwam bijvoorbeeld niemand op een armoedeproject af. Dat zegt haar dat ze bepaalde doelgroepen toch nog niet goed bereiken.
Beleeftuin
Na Dronten is er ‘een kijkje’ bij Woon- zorg en ontmoetingscentrum het Rode Klif in Lelystad. Linde van Leussen, senior begeleider voor InteraktContour bij het Rode Klif, doet samen met Ineke Ketting, ideeënmakelaar voor de gemeente Lelystad verslag van een bijzonder verbindingsproject tussen alle bewoners rond de binnentuin van Het Rode Klif. Dat wil zeggen bewoners van particuliere koop- en sociale huurwoningen en de mensen met niet-aangeboren hersenletsel die in Het Rode Klif wonen. Linda plantte een eerste zaadje met het idee van een beleeftuin. Dat idee schoot wortel. “We hebben geen geld verzameld, maar stakeholders bijeengebracht en de locatie laten bekijken en gevraagd naar ideeën om de binnentuin van Het Rode Klif open te stellen voor ontmoetingen en verbindingen.” Daarbij is de ABCD-methode toegepast: met talenten en ideeën van iedereen begon er van alles te ontstaan: een Sint-Maartenviering waar een basisschool een lichtjespad vormt en snoepzakje meekrijgt van de dagbesteding tot een oliebollenfestival en een kerstboom met nog meer wensen voor de binnentuin. Klein beginnen, oog voor elkaar houden, in verbinding blijven, gebruik maken van elkaars expertise, afstemmen, common ground en gelijke belangen vinden, bruggen slaan en kleine successen vieren. Dat noemen Linde en Ineke als succesfactoren. En nu? Het zaadje deelt zich nog steeds. Er is aandacht voor elkaar, mensen zien elkaar en helpen elkaar. En ook de gemeente laat zich niet onbetuigd. Deze zomer wordt er een multibeweegstoestel geplaatst.
Steun
Voorafgaand aan het diner, sluit Maarten de leermiddag af met een muzikale wrap-up van de middag. En allen zingen het refrein: “Tussen mensen en stenen slaan we een brug, we zorgen en leven, geven steun in de rug”.
