Bewonersinitiatieven zijn hard nodig. Dat bleek maar weer tijdens de werksessie ‘Podium voor bewonersinitiatieven’ van Samen Buurten. Wat kunnen we en willen we in de toekomst met elkaar? En wat is er belangrijk voor de verschillende aspecten van de samenleving zoals cultuur, welzijn, vluchtelingen en gezondheid?
Vanaf 13.30 uur druppelen de deelnemers langzaam binnen. We verzamelen ons op de derde verdieping van het Utopodium in Lelystad. Op de trap komen we al tot een leuke verrassing te staan: een dichter draagt een gedicht voor terwijl hij op een loopband loopt. Met ruim 45 deelnemers zit de zaal lekker vol. Ron, de beheerder van Utopodium, verwelkomt iedereen en introduceert de locatie. We maken kennis met Utopodium. Omdat een rondleiding met deze grote groep niet ideaal is, krijgen we een video te zien waarin hij ons door het bijzondere gebouw leidt.
Bewonersinitiatief: Rap & Roer
Na het welkom van Ron van Heest vervolgt Carolien in ’t Veld met haar introductie over Rap & Roer. Carolien vertelt ons met passie over dit initiatief voor mensen die geen mogelijkheid hebben (gehad) om zich te ontwikkelen. Mensen hebben veel talent. Bij Rap & Roer krijgen ze de kans om hun talent te ontwikkelen met behulp van coaching. “Hier in Utopodium voelt iedereen zich thuis”, vertelt ze. Met de decoratieve platencollectie, een hele boel instrumenten en een gezellige en huiselijke aankleding kan ik dat beamen. We krijgen een video te zien over een vrouw die naar Curaçao is vertrokken met haar ouders. Ze voelde zich daar niet thuis dus kwam terug naar Nederland. Toch merkte ze dat Nederland na al die tijd ook veranderd was. Toen kwam ze terecht bij Rap & Roer en veranderde haar leven op een positieve manier. Een ander mooi voorbeeld wat we te zien krijgen, is het Nederlandse Gebarenkoor voor (plots) doven.
De samenwerking tussen markt, overheid en burger
Na de introductie van Utopodium en Rap & Roer was het tijd voor het tafelgesprek. Het tafelgesprek werd aan de andere kant van de zaal gehouden. In plaats van een draaiend podium, zoals bij de musical Soldaat van Oranje, draaide iedereen met zijn of haar stoel. Het gesprek werd geleid door Carolien en gevoerd met Freerk Dijkstra (Flever), Sjaak Kruis (Wethouder Lelystad) en Birgit Oelkers (Plan en aanpak).
Sjaak Kruis is sinds een jaar wethouder van Lelystad en heeft onder andere participatie in zijn portefeuille. Hij heeft in de afgelopen jaren al veel gedaan op het gebied van participatie en kan hier nu naar kijken vanuit zijn rol als wethouder. Sjaak vertelt: “Mensen hebben de neiging om veel van de overheid te verwachten, ook verwachtingen die niet waargemaakt kunnen worden. We moeten kijken naar de samensmelting tussen burger en overheid.” Daarnaast gaf Sjaak Kruis aan dat er meer plek is voor burgerparticipatie (met de overheid), dan mensen denken. Burgerparticipatie hoeft niet per se afhankelijk te zijn van de overheid, het moet juist van de burgers komen.
Freerk Dijkstra gaat ook graag in gesprek over hoe krachten verzameld kunnen worden. Zo geeft Freerk aan dat het inzetten van ervaringsdeskundigen cruciaal is om het vertrouwen van de overheid te winnen. Zo werd er een pleidooi gegeven voor meer ervaringsdeskundigheid in het publieke domein. “Burgerparticipatie is soms lastig en soms schuurt het ook, maar we zullen wel de weg van meer burgerparticipatie moeten bewandelen, willen we successen boeken. “
Birgit Oelkers heeft tijdens haar werk van doen met communities en buurtinitiatieven. Ze zit op de plekken waar het schuurt. Ze krijgt dus goed mee waar het mis gaat. Op dit moment wordt er nog veel gekeken naar de overheid die hierin de leiding moet nemen, maar overheden kunnen juist ook leren van de burgers. Burgers kunnen vaak meer betekenen dan zij denken: het kan ook klein en eenvoudig beginnen, bijvoorbeeld met een praatje, actief contact zoeken en elkaar eens helpen met de boodschappen. Dit kan al zoveel betekenen voor een ander. Het oog en aandacht hebben voor die specifieke voedingsbodem voor onderling contact is de basis waar vaak voorbij wordt gegaan en meteen naar interventies wordt gegaan.
Conclusie:
Sjaak Kruis benadrukte dat mensen vaak te veel verwachten van de overheid en dat er meer nadruk moet liggen op de samenwerking tussen burgers en de overheid. Freerk Dijkstra pleitte voor het inzetten van ervaringsdeskundigen om het vertrouwen van de overheid te winnen en benadrukte dat burgerparticipatie essentieel is voor succes. Birgit Oelkers merkte op dat overheden kunnen leren van burgers en dat zelfs kleine acties, zoals een praatje maken of elkaar helpen, al veel kunnen betekenen. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor onderling contact en niet meteen naar grootschalige interventies te grijpen.
De start van nieuwe initiatieven
Er werd deze middag veel gesproken over de humuslaag, de vruchtbare grond, die nodig is voor de start van mooie initiatieven. Het begint vaak met een klein praatje op bijvoorbeeld een bankje in het park. Er wordt veel geïnvesteerd in projecten voor bijvoorbeeld eenzaamheid, maar er moet juist ook geïnvesteerd worden ondergronds zoals in relaties en gesprekken.
Je weg vinden in onze samenleving en bureaucratie kan complex zijn. Er is in Nederland vaak zoveel geregeld dat dit projecten of initiatieven tegen kan houden. Want, hoe kom je terecht bij de juiste ambtenaar als je hulp nodig hebt? En hoe zit het met subsidie? Er kan nog veel geleerd worden over klantgerichtheid. Soms heb je inderdaad vergunningen of administratieve zaken nodig om een initiatief van de grond te laten komen, maar je hebt ook mensen nodig die de dingen aan elkaar knopen: de zogeheten ideeënmakelaar. Eigenlijk zou elke ambtenaar een ideeënmakelaar moeten zijn.
Wat ook vaak vergeten wordt, is werken en leren vanuit de praktijk. “We moeten niet zomaar programma’s starten als mensen dit niet willen of nodig hebben”, vult Sjaak aan. Er moet juist eerst gekeken worden naar wat de bewoners nodig hebben. Iedereen is er knikkend mee eens: we kunnen leren van mensen ‘van de straat’ zodat we weten wat er écht nodig is. Laten we elkaar ook vooral begrijpen en het makkelijk houden/maken.
Kennisdeling tijdens de werksessies
Na de pauze begonnen de werksessies waarbij elk groepje een ander thema besprak. Cultuur, welzijn, armoede, vluchtelingen, gezondheid, voedsel en sociaal weefsel waren de onderwerpen. Tijdens deze sessies was het de bedoeling om de verbinding tussen de verschillende partijen te versterken. “Het is een kennisdeling”, vult Marcel Kolder (Samenkragt, Nederland zorgt voor elkaar) aan die tevens de werksessies begeleidt. Na het voorstellen van de tafelvoorzitters begint de eerste ronde waarin alle tafelgasten zich aan elkaar voorstellen en aan de slag gaan met het thema. Na een half uur is het tijd voor ronde twee waarbij iedereen een andere tafel opzoekt en kijkt of hij of zij nog wat kan toevoegen aan de al opgeschreven punten. Vervolgens kan iedereen, onder het genot van wat vers fruit, een rondje lopen langs alle thema’s om te kijken of er nog iets mist.
Na deze kennisdeling is tijd voor de conclusie en de samenvatting van elk thema. Het terugkerende laagje humus wordt bij veel thema’s besproken. De rode draad bij elke sessie is het belang van verbinding en betrokkenheid binnen verschillende aspecten van de samenleving. Of het nu gaat om cultuur, welzijn en jongeren, armoede, vluchtelingen, gezondheid, voedsel of sociaal weefsel, de nadruk ligt op het creëren van verbindingen tussen mensen. Het is belangrijk om te luisteren naar behoeften, om vertrouwen op te opbouwen, gemeenschappelijke activiteiten te stimuleren, ontmoetingsplekken te creëren en individuele talenten zo goed mogelijk te benutten. In het geval van jongeren is het bijvoorbeeld nodig dat ze het idee hebben dat een initiatief ook echt kan gaan lukken en dat er veel mogelijk is. Laat inspirerende plekken door het hele land zien zodat ze ook kunnen bekijken wat er is elders. Wat specifiek voor vluchtelingen belangrijk is, is weten in wat voor buurt ze zijn komen wonen.
Wil je de conclusies van de werksessies lezen? Klik dan hier!
Krachten bundelen en verbinden
Kortom: deze bijeenkomst heeft benadrukt dat het versterken van verbinding en betrokkenheid binnen de samenleving essentieel is voor het creëren van een veerkrachtige gemeenschap. Burgerparticipatie en co-creatie met, voor en door burgers moet bij alle initiatieven centraal staan.
Door de verschillende werksessies is duidelijk geworden dat luisteren naar behoeften, het opbouwen van vertrouwen, het stimuleren van gemeenschappelijke activiteiten, het creëren van ontmoetingsplekken en het benutten van individuele talenten van groot belang zijn. Het is belangrijk om te investeren in initiatieven en projecten die de sociale cohesie versterken en om te leren van de kennis en ervaringen van mensen uit verschillende achtergronden. Door samen te werken en de diverse krachten van markt, overheid en burgers te bundelen, kunnen we bouwen aan een samenleving waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.
Carolien kijkt positief terug op de werksessie. We horen ook positieve geluiden van de deelnemers. Het was een waardevolle middag waarin er veel contacten en verbindingen zijn gelegd.
Deze werksessie is georganiseerd in samenwerking met:
