Maandag stond ik, Ton Bus, op het podium van De Kunstlinie in Almere voor een zaal met 500 bezoekers. Dat was bij de opening van het Verbindingsfestival SamenBuurten. Ik stond daar samen met Roelie Bosch en Froukje de Jonge, beide wethouders in Almere, en met Jop Fackeldey, gedeputeerde Provincie Flevoland. We werden geïnterviewd door dagvoorzitter en theatermaker Jacqueline Kerkhof.
Als ik het zo schrijf klikt dat alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, maar ik had deze hoogwaardigheidsbekleders nooit ontmoet en ik stond daar omdat het goed zou zijn dat er ook een “gewone buurtbewoner” bij de opening van het festival betrokken werd. Het festival ging immers over het creëren én behouden van fijne buurten om in te wonen, te werken en te leven. Ik kreeg de vraag voor dit optreden van de projectleider van het festival, Marijne Liese. Marijne werkt ook samen met vele anderen aan de realisatie van ‘t Homerushuis. Dat is het huis waar Sander over anderhalf jaar begeleid gaat wonen. We willen dat de bewoners daar straks een gewoon onderdeel uitmaken van een buurt waar mensen naar elkaar omkijken en elkaar helpen. We zijn daar nu al actief mee bezig. Of ik daar tijdens de opening wat vragen over wilde beantwoorden vroeg Marijne. Prima, leek me wel leuk.
Het werd wat spannender toen ik die maandagochtend eerst “gezenderd” moest worden. Hiervoor liep ik over het podium naar de medewerker van de techniek. Toen ik vanaf het podium de zaal in keek viel het kwartje dat ik daar straks zou staan voor 500 mensen en geen idee wat me gevraagd zou worden. Ik voelde me even wat kwetsbaar. Maar goed, een weg terug was er niet en wilde ik ook niet. Ik kreeg een zender omgehangen en een microfoontje op mijn wang geplakt. Deze zou worden geactiveerd zodra de dagvoorzitter me het podium op zou roepen.
Even later was het zover en stond ik te kijk als de gewone burger naast de bobo’s van de stad en de provincie. Voelde toch een beetje gênant, alsof je daar met je gulp open staat. Na de inleidingen van de dagvoorzitter, de gedeputeerde en de wethouders over het belang van de zaak, was de eerste vraag voor mij: “wat heb je van de wethouders nodig om fijne buurten te creëren?”. Hmm, ff schakelen.. Ik ben bij meerdere wooninitiatieven betrokken geweest en allen werden flink gehinderd door richtlijnen, procedures, protocollen en schotten om afdelingen waar goedwillende ambtenaren binnen moeten blijven. Dat werd dus het antwoord. Koren op de molen van de dagvoorzitter die meteen de zaal inriep of mensen dat herkenden. Natuurlijk kreeg dat veel bijval. Het bekroop me dat mijn antwoord misschien wat populistisch was, maar ik heb hier ruimschoots voorbeelden van. Ik kon er nog aan toevoegen dat al die regels en hokjes misschien passen bij een huidige manier van werken, maar zeker niet als je met z’n allen iets nieuws wil beginnen. Dan moet je samen naar gemeenschappelijke doelen kijken en de regels hierop aanpassen. De gedeputeerde gaf aan dat regels er ook zijn om mensen te beschermen en dat is natuurlijk ook waar.
Froukje de Jonge vindt dat onze samenleving eerst moet veranderen. Ze gaf de weinig warme ontvangst van het zorgproject Domus door de bewoners van Almere Poort als voorbeeld. Dat leek me wat passief. Ik kon daar ‘t Homerushuis als voorbeeld tegenover stellen. Ook wij gaan bouwen in Almere Poort en ook wij kregen weerstand, omdat er al overlast werd ervaren van een zorginstelling in de buurt. Onbekend maakt onbemind, dus we zijn ontmoetingen gaan regelen tussen toekomstige bewoners van ‘t Homerushuis en toekomstige buren. We zijn bijvoorbeeld uitnodigingen voor een informatieavond gaan rondbrengen samen met toekomstige bewoners. Dit had leuke ontmoetingen in de tuin van verschillend buren tot gevolg. Ook hebben toekomstige bewoners de buren ontvangen op die informatieavond. Best heel eng want Sander deed dat met veel plezier, maar wat nu als die boze buren komen en boos tegen hem gaat doen? Dat gebeurde gelukkig niet. Sterker nog, sommige buren vonden het leuker om met de bewoners te kletsen dan om al die formele informatie aan te horen. De bouwvergunning is zonder bezwaren verleend. Je hoeft je dus niet afhankelijk te voelen van “de samenleving”. Je kan het samenleven verbeteren door ervoor te zorgen dan mensen elkaar kunnen ontmoeten. Maar al te vaak oordelen we over anderen zonder die ander ook echt te kennen.
Wethouders en gedeputeerden spraken veel over de zwakkeren in onze samenleving die hier hulpbehoevend zijn. Goed bedoeld natuurlijk, maar ik kreeg daar wel wat jeuk van. Ik moest daar iets bij zeggen en dat lukte ook: Er bestaat geen tweedeling tussen mensen die wel en niet gehandicapt zijn. Iedereen is bijvoorbeeld verstandelijk beperkt. De grens voor jouw verstandelijke beperking is je IQ. Iemand die we nu in een hokje “verstandelijk beperkt” stoppen is dus per definitie helemaal niet anders dan anderen. Iedereen heeft meer of minder hulp nodig. Je kunt wel stellen dat hoe lager je IQ, hoe meer hulp je nodig kan hebben. Maar een schot tussen wel en niet verstandelijk beperkt bestaat niet. Hetzelfde betoog kun je houden voor een fysieke of andersoortige beperking. Die heeft ook iedereen.
Het tegenovergestelde geldt ook; iemand die zelf wat meer hulp nodig heeft kan net zo goed ook een ander helpen. Sander is bijvoorbeeld een gezonde, sterke en gezellige jonge man. Als je hem helpt in de supermarkt met afrekenen, dan draagt hij je boodschappen naar huis. Handig en leuk als je slecht ter been bent en om wat gezelschap verlegen zit. Kijk dus niet alleen naar iemands beperking, maar kijk vooral naar de talenten en de mogelijkheden die iemand meebrengt. Dat geldt voor iedereen in een buurtgemeenschap. Toen was het half uurtje om. Ik heb nog het gevoel dat ik wat veel aan het woord was, maar dit gaat me aan het hart. Het gaat immers over de toekomst van Sander en zijn vrienden.
De bijval uit de zaal tijdens de opening was leuk. Net als de ontmoetingen met mensen die in de loop van de dag een praatje kwamen maken tussen de vele interactieve parallelsessies. Ik heb een hele goede, leuke en inspirerende dag meegemaakt en dat vonden de vele mensen die ik heb gesproken ook. Het Verbindingsfestival Samen Buurten had als doel om bruggen te slaan tussen partijen en personen in welzijn, wonen en zorg. Partijen die kunnen bijdragen aan dé ideale sociale en vitale buurt. Zowel de individuele bewoner als de buurt wordt daar beter van. Zorgvragen worden dan vanzelf uitgesteld of door de buurt beantwoord. En dat is nou juist wat we willen, want het huidige zorgstelsel, waarbij de zorg is uitbesteed aan instituten en instellingen, is niet veel langer houdbaar. Wat mij mij betreft is deze doelstelling meer dan behaald. Er is een beweging op gang gebracht. Nu doorpakken met z’n allen!
Hou de website en de sociale media van SamenBuurten in de gaten voor de nabeschouwing van het festival en het vervolg van de beweging die is ingezet! www.samenbuurten.nu!
